Mga Tauhan
- Basilio – Isa sa mga pangunahing tauhan ng kabanata; nadamay sa insidente ng paskin at nakulong nang walang kasalanan. Pinagnilayan niya ang kawalan ng hustisya sa lipunan.
- Mga Estudyante – Marami sa kanila ang natakot at nagkubli matapos ang malawakang pag-aresto ng mga awtoridad. Ang iba ay tumakas sa kanilang mga lalawigan upang makaiwas sa parusa.
- Mga Prayle – Ginamit ang insidente ng paskin upang ipataw ang takot sa mga mamamayan at pigilan ang anumang banta sa kanilang kapangyarihan.
- Mga Awtoridad (Guardia Civil at Opisyal ng Gobyerno) – Inatasang hulihin at ipiit ang sinumang pinaghihinalaang may kaugnayan sa kilusan ng kabataan, kahit wala namang sapat na ebidensya.
- Sisa (sa alaala ni Basilio) – Ang kanyang ina, na naalala niya habang siya ay nakakulong. Nagbigay ito sa kanya ng mas malalim na pang-unawa sa kawalan ng hustisya sa lipunan.
Buod
Sa kabanatang ito, ipinakita ang takot at pangamba ng mga tao matapos ang insidente ng paskin. Ang buong Maynila ay tila nasa ilalim ng mahigpit na pagbabantay ng mga awtoridad. Maraming mag-aaral ang nangamba at nagkubli, habang ang iba naman ay tumakas sa lalawigan upang makaiwas sa posibleng pag-aresto.
Si Basilio, na isang walang kasalanan, ay nadamay at nakulong. Sa kanyang selda, pinagnilayan niya ang kanyang kapalaran—matagal na niyang tiniis ang pang-aapi upang makapagtapos ng pag-aaral, ngunit sa huli, siya pa ang napagbintangan. Naalala niya ang kanyang ina, si Sisa, at ang kanyang nakaraan. Napagtanto niya na walang katarungan sa lipunang kanilang ginagalawan.
Samantala, patuloy ang pang-aabuso ng mga prayle at awtoridad. Lahat ng maaaring konektado sa pag-aaklas o sa kilusan ng kabataan ay agad na tinutugis. Naging instrumento ng takot ang mga pangyayari upang patahimikin ang sinumang maaaring lumaban sa pamahalaan.
Mahahalagang Puntos
- Ipinakita ang epekto ng pananakot at pang-aapi sa mga mamamayan, lalo na sa mga estudyante.
- Ipinapakita ang kawalan ng hustisya, kung saan kahit inosente tulad ni Basilio ay nadamay.
- Ang gobyerno at simbahan ay ginagamit ang kapangyarihan upang patahimikin ang sinumang may gustong pagbabago.
Sa kabuuan, ang kabanatang ito ay nagpapakita kung paano ginagamit ng mga makapangyarihan ang takot bilang sandata laban sa mga nais magpabago sa sistema.
Tema
Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng malawakang pananakot at kawalan ng hustisya sa ilalim ng pamamahala ng mga Espanyol. Ipinapakita rin dito kung paano ginagamit ang takot bilang sandata upang mapanatili ang kapangyarihan ng mga may awtoridad.